Đèn dầu thờ của gốm Trần Độ

Làng gốm Bát Tràng là một làng nghề gốm cổ truyền thống lâu đời đã đi vào bao câu ca dao, tục ngữ của dân tộc. Nhắc đến Bát Tràng, người ta không khỏi nghĩ đến những sản phẩm gốm phong phú và độc đáo được làm thủ công bởi chính những đôi bàn tay tài hoa của người con, người thợ giỏi Bát Tràng. Giữa những dòng gốm hiện đại vẫn đang ngày ngày phát triển, Trần Độ vẫn “bơi ngược dòng”, kiên trì, tìm tòi và phục chế dòng gốm cổ. Một mặt, Trần Độ chế tạo những mẫu gốm có dáng và trang trí kế thừa truyền thống như các loại ấm rượu, chóe, thạp, chân đèn, lư hương…, nhưng một số sản phẩm khác lại được ông cách tân với những màu men lạ.

    Bộ đồ thờ trên nền men lục bảo cũng là một bộ sưu tập đầy tâm huyết của nghệ nhân Trần Độ.

    Trên bàn thờ, ngoài bộ lư hương, bát hương, mâm ngũ quả … thì đèn dầu cũng là một vật thờ cúng quan trọng và mang nhiều ý nghĩa nhất.

 Đèn dầu là nét đẹp tín ngưỡng, vừa mang ý nghĩa tâm linh, vừa mang ý nghĩa phong thủy. Do đó đèn dầu luôn được đặt ở vị trí ưu tiên trên bàn thờ ở các gia đình hoặc đình chùa để “giữ lửa” và để lấy lửa thắp hương trong các kì cúng lễ hay giỗ chạp. Lửa trong đời sống tâm linh của người Việt nói riêng của người phương Đông nói chung có ý nghĩa như là nhịp cầu nối vô hình kết nối hai thế gian hữu hình và vô hình với nhau. Vào những ngày giỗ, tết, trên bàn thờ không thể thiếu những nén hương, lửa đèn, vì chỉ khi thắp lửa lên, khi dâng hương, người Việt mới khấn vái, cầu mong những điều tốt đẹp nhất, được gia tiền phù hộ độ trì, long thành kính mời ông bà gia tiên về ăn cỗ cúng và tin rằng tấm lòng thành kính của gia chủ quyện theo làn khói thơm hướng về cõi thiêng liêng.

    Về mặt phong thủy, ngọn đèn dầu trong nhà được coi như pháp khí xua đùa tà ma, những lực lượng có ảnh hướng xấu đến vong linh của gia tiên, thần thánh được thờ. Điều này sẽ tương trợ cho gia chủ được yên bình trong cõi tâm linh.

Đèn dầu của gốm Trần Độ

   Đèn dầu được làm thủ công hoàn toàn bằng tay từ đất mẹ, với niềm đam mê với nghề truyền thống cha ông để lại, hình ảnh Hoa Sen – biểu tượng cho sự thanh cao, thoát tục và hoàn mỹ trong đời sống của người Việt dường như được Trần Độ thổi hồn vào gốm thật hài hòa mà cũng thật ấn tượng. Trong ca dao Việt Nam có bài :

“Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh bông trắng lại chen nhụy vàng

Nhụy Vàng, bông trắng lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

    Hình ảnh hoa sen đại diện cho sự thanh cao, thoát tục dù có trong bùn lầy vẫn trỗi dạy vươn mình lên ra khỏi bùn lầy, tỏa hương thơm ngát. Hình tượng hoa Sen trong Phật học thường được thể hiện 8 cánh hoa đang nở với ý nghĩa tiêu biểu cho những phẩm chất mà Đức Phật truyền dạy. Hoa Sen nở rộ cũng thể hiện sự giác ngộ, tìm thấy niềm tin trung thành với những lời dăn của Phật học. Với lý do đó hình tượng Đức Phật thường được tái hiện trên tòa sen 8 cánh.

    Với ý nghĩa như thế, hoa sen được khắc họa lên chiếc đèn dầu mang đến những điều tốt lành, bình an cho gia chủ.

    Không dừng lại ở đó,  sự độc đáo của chiếc đèn dầu nằm ở chỗ nó được phủ lên mình nền men Lục Bảo – dòng men thất truyền từ đời nhà Lý nay được Trần Độ dày công nghiên cứu và phục chế chắc hẳn sẽ khiến bàn thờ cúng gia tiên của gia chủ thật đặc biệt thể hiện được cái Tâm với gia tiên, cha mẹ sinh thành. Hơn nữa, sản phẩm được nung với nhiệt độ hơn 1000 độ, chất liệu sứ vừa bền đẹp, có tuổi thọ lâu dài và mang đến nhiều may mắn, tài lộc và thịnh vượng cho gia chủ nên rất thích hợp dùng làm đồ thờ cúng.